دانلود پیشینه تحقیق و مبانی نظری جهت گیری مذهبی

Description

دانلود پیشینه تحقیق و مبانی نظری جهت گیری مذهبی

جهت گیری مذهبی یا تمایل به دین در مورد موضوعی است که برای محققان در زمینه های مختلف، از جمله علوم اجتماعی، روانشناسی و علوم مذهبی، مورد بررسی قرار گرفته است. بسیاری از تحقیقات در این زمینه به دنبال بررسی عواملی هستند که باعث جهت گیری مذهبی فرد می شوند و نحوه اثرگذاری آنها بر رفتار و باورهای فرد است.

بسیاری از تحقیقات در این زمینه به بررسی ارتباط بین جنسیت، سن، تحصیلات، تجربیات خانوادگی و فرهنگی، وضعیت اجتماعی و اقتصادی و دیگر عوامل مشابه با جهت گیری مذهبی پرداخته‌اند. برخی تحقیقات همچنین بر روی نقش شخصیت و عوامل روانشناختی مانند اعتماد به نفس، نیاز به اعتماد و ارتباط اجتماعی، و احساس کنترل بر زندگی فردی تمرکز داشته‌اند.

همچنین، تحقیقاتی نیز درباره نقش مذهب در زندگی افراد و تاثیر آن بر رفتار، روابط، رضایتمندی زندگی و سلامت روانی انجام شده است. برای مثال، برخی تحقیقات نشان داده اند که مردمی که در فرهنگی با اعتقادات مذهبی قوی بزرگ شده‌اند، احتمالاً به خواب بیشتر و کمتر اضطراب دچار هستند.

به طور کلی، تحقیقات درباره جهت گیری مذهبی یک زمینه پیچیده و گسترده است که نیازمند بررسی همه جوانب آن، از جمله عوامل مختلف که در تشکیل آن نقش دارند.

برای تبیین مبانی نظری جهت گیری مذهبی، می‌توان به چندین نظریه اشاره کرد. در زیر به معرفی و شرح خلاصه‌ای از این نظریه‌ها پرداخته‌ام:

نظریه محیطی: این نظریه بر این ایده تاکید دارد که محیط فرد، از جمله خانواده، محل زندگی، دوستان و همکاران، بر جهت گیری مذهبی او تاثیرگذار است. برخی دانشمندانی که به این نظریه پایبندند عبارتند از: جیمز فاوندر، دیوید هایمن، بروس لای، ویلیام سمنر.

نظریه رفتاری: این نظریه می‌گوید که فرد بر اساس نتایجی که به دست می‌آورد، تصمیماتش را می‌گیرد. به عبارت دیگر، اگر به دلایلی باور داشته باشد که اعتقادات دینی به موفقیت و سعادت او کمک می‌کنند، به این باور رسیده و دین را دنبال خواهد کرد. دانشمندانی که به این نظریه پایبند هستند عبارتند از: البرت بندورا، جان دولارد، ریچارد ینگ، و الن براون.

نظریه کلان‌گرایی: این نظریه بر این ایده تاکید دارد که اعتقادات دینی، بخشی از یک مجموعه از ارزش‌ها و معناها هستند که برای فرد اهمیت دارند. بر این اساس، این نظریه می‌گوید که بیشتر افرادی که به جامعه و ارزش‌های آن ارتباط قوی دارند، به دین پایبند هستند. دانشمندانی که به این نظریه پایبند هستند عبارتند از: تالکوت پارسونز، یورگن هبرماس، و مارتین مارتینی …

تعداد زیادی از نظریه‌ها در رابطه با جهت‌گیری مذهبی وجود دارند که بر اساس دیدگاه‌های مختلف توسعه یافته‌اند. در زیر، مهمترین مبانی نظری در این زمینه به همراه دانشمندان معروف آنها ذکر شده است:

نظریه‌ی نیازهای مسلمانان (Maslow’s Hierarchy of Needs) – ابراهام مَسلو

این نظریه، توسط ابراهام مسلو در سال ۱۹۴۳ معرفی شده است. بر اساس این نظریه، مسلمانان نیازمندی‌های خود را به چهار دسته‌ی عمده تقسیم می‌کنند: نیازهای بنیادی، نیازهای امنیتی، نیازهای اجتماعی، و نیازهای تحقق‌بخش. بر اساس این نظریه، مذهب به عنوان یکی از ابزارهایی برای برطرف کردن نیازهای فردی می‌تواند موثر باشد.

نظریه‌ی ارتباط فرد و خدا (Attachment Theory) – جان بولبی

جان بولبی در سال ۱۹۶۹ نظریه‌ی ارتباط فرد و خدا را مطرح کرد. بر اساس این نظریه، رابطه‌ی فرد با خدا، مشابه رابطه‌ی فرد با پدر یا مادرش است. بر این اساس، فردان نیاز دارند تا ارتباط امن و محافظت‌کننده‌ای با خدا برقرار کنند. این نیاز باعث می‌شود که فرد به دین و مذهب پایبند شود.

نظریه‌ی رفتار انتخابی (Selective Exposure Theory) – جورج جرنتر

گرنتر در سال ۱۹۵۰ نظریه‌ی رفتار انتخابی را مطرح کرد. بر اساس این نظریه، فردان به سمت اطلاعاتی که با باورهایشان همخوانی دارد…

مبانی نظری جهت گیری مذهبی

مبانی نظری جهت گیری مذهبی شامل مجموعه‌ای از تئوری‌ها و فرضیات هستند که به بررسی و توصیف رفتارهای مذهبی فردان و جامعه هدف می‌پردازند. در زیر به برخی از مبانی نظری جهت گیری مذهبی اشاره می‌کنم:

نظریه دسترسی معنوی: این نظریه از این پیش‌فرض شروع می‌کند که فردان برای توجه به ارزش‌های معنوی و تمایل به اعتقاد به مذهب، نیاز به دسترسی به کلام خداوند، مردمان مذهبی و منابع مربوط به دین دارند. بر این اساس، فردان با دسترسی بیشتر به این منابع، تمایل به رفتار مذهبی بیشتری خواهند داشت.

نظریه انتخابی: این نظریه بر این فرض استوار است که فردان به دنبال اطلاعات و منابعی هستند که با باورهایشان همخوانی دارند. بر اساس این نظریه، افراد با جهت گیری مذهبی قوی‌تر، به منابع مذهبی بیشتری دسترسی دارند و این منابع برای آنها مهمتر هستند.

نظریه ارزش: این نظریه معتقد است که جهت گیری مذهبی فردان به ارزش‌های مذهبی آنان بستگی دارد. برای مثال، اگر فردی به ارزش‌های خانوادگی و تقوای دینی اهمیت می‌دهد، تمایل به رفتار مذهبی بیشتری دارد.

نظریه شناختی: بر این فرض استوار است که جهت گیری مذهبی فردان با اعتقادات و باورهای ذهنی و شناختی آنها درباره دین و مذهب مرتبط است. برای مثال، فردی که به دین و مذهب بیشتری آگاهی دارد…