پشینه تحقیق و مبانی نظری عملکرد خانواده

توضیحات

مبانی نظری عملکرد خانواده به تئوری‌ها و الگوهای مختلفی اشاره دارد که برای شناخت بهتر عملکرد خانواده و تحلیل رفتارهای آنها استفاده می‌شود.

عملکرد خانواده

عملکرد خانواده به مجموعه فعالیت‌ها و رفتارهایی اطلاق می‌شود که اعضای خانواده در جهت تامین نیازهای مختلف خود و ارتباطات بین فردی و اجتماعی به کار می‌برند. این فعالیت‌ها شامل ارتباطات موثر بین اعضای خانواده، ایجاد هم‌افزایی، ارائه حمایت روانی و اقتصادی به همدیگر، پذیرش نقش‌های خانوادگی، تعیین مسئولیت‌ها و تصمیم‌گیری‌های مشترک، ارائه تعلیم و تربیت به فرزندان، حفظ امنیت و آرامش خانواده و تحقق اهداف و ارزش‌های مشترک خانواده است.

عملکرد خانواده به عنوان یک سیستم پویا و پیچیده، تحت تأثیر عوامل داخلی و خارجی مختلفی قرار دارد. این عوامل شامل نژاد، جنسیت، سن، فرهنگ، اعتقادات، شرایط اقتصادی، سطح تحصیلات و بیماری‌های جسمی و روانی اعضای خانواده می‌شوند.

عملکرد خانواده برای سلامت روان و فیزیکی اعضای خانواده بسیار مهم است. یک خانواده سالم، باعث افزایش اعتماد و امنیت افراد در آن خانواده می‌شود و باعث تقویت ارتباطات و همدلی بین اعضای خانواده خواهد شد. همچنین، یک خانواده سالم، در تحقق اهداف و ارزش‌های مشترک خود موثرتر خواهد بود و باعث شادابی و رضایت اعضای خانواده خواهد شد.

بنابراین، اهمیت بهبود عملکرد خانواده برای افزایش سطح سلامت و رضایت اعضای خانواده نمی‌تواند اغماض شود.

مبانی نظری عملکرد خانواده

در زیر به برخی از مهمترین مبانی نظری عملکرد خانواده اشاره شده است:

تئوری سیستم خانواده: این تئوری معتقد است که خانواده به عنوان یک سیستم پویا و پیچیده باید بررسی شود و رفتارهای آن بر اساس ارتباطات بین اعضا، نقش‌های مختلف و قوانین خانوادگی تعریف می‌شود.

تئوری رفتاری: این تئوری بر این باور است که رفتار خانواده تحت تأثیر پاداش و مجازات قرار دارد. در این تئوری، تلاش برای تغییر رفتارهای ناپسند خانوادگی از طریق تقویت رفتارهای مطلوب و جلوگیری از تقویت رفتارهای نامطلوب انجام می‌شود.

عملکرد خانواده یکی از مهم‌ترین مباحث در علم روانشناسی خانواده است که در بررسی روابط و ارتباطات بین اعضای خانواده به کار می‌رود. این مبحث در بررسی علل و عواملی که بر عملکرد خانواده تأثیر دارند و روش‌های بهبود عملکرد خانواده مورد بررسی قرار می‌گیرد. در ادامه به برخی از مبانی نظری عملکرد خانواده پرداخته خواهد شد:

۱. نظریه سیستم خانواده: بر اساس این نظریه، خانواده به عنوان یک سیستم متشکل از اعضای آن، با یکدیگر در ارتباط هستند و تأثیر یک عضو بر دیگری را به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم تحت تأثیر قرار می‌دهند. این نظریه بر این فرض استوار است که هر تغییری در یکی از اعضای خانواده، بر سایر اعضا تأثیرگذار است.

۲. نظریه تکاملی خانواده: بر اساس این نظریه، خانواده یک سیستم پویا است که به‌طور مستمر در حال تکامل و تغییر است. در این نظریه، خانواده به عنوان یک سازمان زنده و در حال تغییر بررسی می‌شود و برای بهبود عملکرد خانواده، باید این تغییرات و تکاملات را در نظر گرفت.

۳. نظریه پردازش اطلاعات: بر اساس این نظریه، اعضای خانواده به عنوان یک سیستم پردازش اطلاعاتی عمل می‌کنند. در این نظریه، عملکرد خانواده به میزان پردازش صحیح اطلاعات توسط اعضای خانواده بستگی دارد .

گونه هاي خانواده

خانواده ها به طور کلی به چهار گروه اصلی تقسیم می شوند:

1- خانواده های همسری: این خانواده ها شامل همسران و فرزندانشان می شوند که در یک خانواده زندگی می کنند.

2- خانواده های والدین و فرزندان: در این خانواده ها، والدین و فرزندان زندگی می کنند، اما همسرهای آنها ممکن است جدا شده باشند یا نباشند.

3- خانواده های تک پدری و مادری: این خانواده ها شامل یک والد و فرزندانشان می شوند و در بسیاری از موارد پدر یا مادر به تنهایی برای تامین نیازهای خانواده مسئولیت دارند.

4- خانواده های گسترده: در این خانواده ها، فرزندان، پدربزرگها، مادربزرگها، عموها، خاله ها و دیگر خویشان در یک خانواده زندگی می کنند و با یکدیگر روابط نزدیکی دارند.

خانواده عملكردي و بدعملكردي

عملكردی و بدعملکردی دو واژه هستند که به معنای عملکرد خوب و بد هستند. خانواده عملکردی به خانواده ای اطلاق می شود که اعضای آن عملکرد خوبی در زندگی، کار و روابط اجتماعی خود دارند و به طور کلی با ارزش های مثبت زندگی سازگار هستند. این خانواده ها عمدتاً دارای روابط نزدیک و مؤثری هستند که برای حفظ آنها زمان و انرژی زیادی صرف می کنند.

از طرفی، خانواده بدعملکردی به خانواده هایی اطلاق می شود که اعضای آنها دچار مشکلات روانی، اعتیاد، خشونت خانگی و یا عملکرد نامناسب در زندگی و کار خود هستند. این خانواده ها ممکن است به دلیل مشکلات درون خود و یا برهم کنش های نامناسب بین اعضای خود، با مشکلات فراوانی مواجه شوند و در زندگی شخصی و اجتماعی خود ناموفق باشند.

در هر صورت، این مفاهیم به عنوان مفاهیمی عمومی بیان شده اند و باید در بررسی هر خانواده، به موارد خاص آن توجه شود و نباید با توجه به بیانات عمومی، داوری نامناسبی صورت گیرد.